Finance en AI: waarom datasoevereiniteit de nieuwe valuta wordt

Datasoevereiniteit draait om eigenaarschap en controle. Niet alleen over waar data wordt opgeslagen, maar vooral over wie bepaalt wat ermee gebeurt.
In een tijd waarin AI steeds meer financiële processen ondersteunt, wordt die controle essentieel.

Voor organisaties in de financiële sector betekent dit: inzicht in waar data vandaan komt, wie er toegang toe heeft en hoe algoritmes die data gebruiken.

AI biedt enorme kansen voor financiële afdelingen. Het kan helpen bij:

• Voorspellende analyses: trends herkennen vóórdat ze zichtbaar zijn.
• Fraudedetectie: patronen ontdekken die mensen over het hoofd zien.
• Snellere besluitvorming: real-time inzichten op basis van actuele data.

Maar juist die kracht brengt ook risico’s. Want wat als de algoritmes zijn getraind op data buiten Europese regelgeving? Of als beslissingen worden genomen op basis van onvolledige of vertekende datasets?

De uitdaging ligt in de balans: hoe benut je de voordelen van AI, zonder de controle over je data te verliezen?

De Europese Unie werkt aan stevige wetgeving, zoals de AI Act en de Data Governance Act, die richting geven aan hoe AI en data veilig, transparant en eerlijk kunnen worden ingezet.

Voor financials betekent dit dat kennis van deze wetgeving steeds belangrijker wordt — niet alleen om compliant te blijven, maar ook om strategische keuzes te maken die de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid van de organisatie versterken.

Wil jij als financial of finance team grip houden op AI en data?
Volg dan deze vijf stappen om datasoevereiniteit concreet te maken in jouw organisatie:

• Identificeer welke data je gebruikt, waar die vandaan komt en waar ze wordt opgeslagen (cloud, on-premise, extern systeem).
• Controleer of je data buiten de EU wordt verwerkt — dat bepaalt of Europese regelgeving van toepassing is.

Tip: Gebruik een datamap of dataflow-diagram om dit visueel te maken; het helpt om risico’s sneller te signaleren.

• Vraag je leveranciers waar hun algoritmes op zijn getraind.
• Check of de gebruikte datasets voldoen aan Europese privacy- en biasregels.

Tip: Werk alleen met tools die transparant zijn over hun datagebruik — bijvoorbeeld met een EU Cloud of een verklaring conform de AI Act.

• Stel vast wie binnen je organisatie toegang heeft tot welke financiële data.
• Voer een autorisatiebeleid in en herzie dit regelmatig,

Tip: Werk met het least privilege-principe: geef medewerkers alleen toegang tot de data die zij écht nodig hebben.

• Zorg dat finance professionals begrijpen hoe AI-modellen werken en waar de risico’s liggen.
• Integreer AI-awareness in permanente educatie of teamtrainingen.

Tip: Combineer dit met een ethische gedragscode voor datagebruik, zodat iedereen weet wat ‘verantwoord datagebruik’ betekent

• Monitor regelmatig of de AI-systemen nog voldoen aan regelgeving, bedrijfsdoelen en ethische normen.
• Stel een dataverantwoordelijke of data steward aan die periodiek rapporteert aan de CFO.

Tip: Gebruik audits of onafhankelijke assessments om aantoonbaar compliant te blijven.

De financial van de toekomst is data-vaardig, kritisch en toekomstgericht. Niet alleen goed in cijfers, maar ook in het begrijpen van de technologie achter de cijfers.
AI helpt je om verder te kijken dan het verleden — om patronen te herkennen, risico’s te voorspellen en kansen te benutten, zolang de data waarop dat gebeurt eigen en betrouwbaar blijft.

Datasoevereiniteit is geen technisch detail meer, maar een strategische randvoorwaarde. AI zal steeds vaker ondersteunen bij financiële besluitvorming, maar het is aan jou als professional om richting te geven.

Bij Exactpi geloven we dat de toekomst van finance draait om slimme technologie en menselijke scherpte. Onze professionals combineren kennis van data en AI met financieel inzicht en verantwoordelijkheidsgevoel. Zo bouwen we samen aan organisaties die niet alleen datagedreven zijn, maar ook waarde-gedreven.